Kwestia efektywności energetycznej traktowana jest w polityce energetycznej w sposób priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich celów dokumentu. Ministerstwo Gospodarki zamierza stymulować działania proefektywnościowe w obszarze wytwarzania, przesyłu i dystrybucji oraz użytkowania energii. Jednym z proponowanych instrumentów wsparcia będzie system „białych certyfikatów”, który gwarantuje korzyści finansowe dla podmiotów dokonujących największych oszczędności energii. Ponadto resort gospodarki przewiduje dynamiczny rozwój produkcji energii elektrycznej i cieplnej w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w szczególności w małych źródłach poniżej 1 MW. Kolejne działanie to wprowadzenie minimalnych standardów dla urządzeń i produktów zużywających energię oraz oznaczenie ich energochłonności. Ministerstwo Gospodarki będzie również prowadzić kampanie informacyjne promujące racjonalne wykorzystanie energii. Bezpieczeństwo energetyczne Polski oparte będzie o własne zasoby surowców, w szczególności węgla. Zapewni to uniezależnienie produkcji energii elektrycznej i w znacznym stopniu ciepła od zewnętrznych źródeł dostaw. W obszarze ropy naftowej, paliw płynnych i gazu dokument zakłada dywersyfikację, rozumianą również jako zróżnicowanie technologii, a nie jak do niedawna – jedynie kierunków dostaw. Wspierany będzie rozwój technologii pozwalających na pozyskiwanie paliw płynnych i gazowych z surowców krajowych. Dotychczasowe prognozy, dotyczące możliwości pokrycia przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną w kraju, wskazują na konieczność rozbudowy istniejących mocy wytwórczych. Zobowiązania dotyczące ograniczania emisji gazów cieplarniach zmuszają Polskę do poszukiwania rozwiązań niskoemisyjnych w zakresie produkcji energii elektrycznej. Wykorzystywane będą wszystkie dostępne technologie wytwarzania energii z węgla przy założeniu, że będą prowadziły do redukcji zanieczyszczeń powietrza (w tym również do znacznego ograniczenia emisji CO2). Zostanie rozważona również opcja wprowadzenia energetyki jądrowej w Polsce. Rozwój energetyki odnawialnej ma istotne znaczenie dla realizacji podstawowych celów polityki energetycznej. Produkcja energii ze źródeł odnawialnych zapewnia pozytywne efekty ekologiczne oraz przyczynia się do rozwoju słabiej rozwiniętych regionów.
Do podstawowych działań w tym obszarze należy wsparcie wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu z OZE oraz produkcji biopaliw. Interesującą inicjatywą, którą planuje podjąć Ministerstwo Gospodarki, jest program budowy co najmniej jednej biogazowni rolniczej w każdej gminie. Konkurencyjne rynki energetyczne przyczyniają się do zmniejszenia kosztów produkcji, a zatem ograniczenia wzrostu cen paliw i energii. W tym obszarze resort gospodarki zamierza: rozwiązać problem uzależnienia dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej z jednego kierunku, znieść bariery przy zmianie dostawcy energii elektrycznej i gazu, zmienić zasady funkcjonowania platform obrotu energią elektryczną oraz wprowadzić rynkowe metody kształtowania cen ciepła. Podstawowe działania zostaną nakierowane na ograniczenie emisji CO2, SO2 i NOx zgodnie ze zobowiązaniami przyjętymi przez Polskę. MG przewiduje wsparcie dla rozwoju technologii produkcji energii o zmniejszonym oddziaływaniu na środowisko, w tym technologii zgazowania węgla oraz wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS). Planowany jest aktywny udział Polski w realizacji inicjatywy Komisji Europejskiej dotyczącej budowy obiektów demonstracyjnych dużej skali, dotyczących technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. Przewiduje się, że co najmniej dwie instalacje demonstracyjne CCS zostaną zlokalizowane w Polsce.