Przepisy koncentrują się przede wszystkim wokół dwóch obszarów:
I. Rozpoczynanie działalności gospodarczej i zakładanie firm. Pierwszy raz w historii Rzeczpospolitej działalność gospodarczą będzie można rozpoczynać i prowadzić nawet wtedy, gdy firma jeszcze nie zostanie zarejestrowana. Wystarczy zgłoszenie tego faktu do urzędu prowadzącego ewidencję działalności gospodarczej i bez czekania na rejestrację, będzie można rozpoczynać i prowadzić własny biznes. Sama rejestracja ma być ułatwiona i przyspieszona poprzez wprowadzenie:
• „Jednego okienka” – zasady, która w pierwszym etapie uprości i przyspieszy rejestrację firmy w tradycyjnej formie – do założenia własnej działalności wystarczy tylko jeden wniosek złożony tylko w jednym miejscu.
• „Zero okienka” – zasady, która docelowo umożliwi założenie firmy przez Internet dzięki stworzeniu Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – będzie to nowoczesna i ogólnodostępna platforma informatyczna z danymi o polskich przedsiębiorstwach. Oprócz roli ewidencyjnej będzie spełniać także zadanie informacyjne, co ma służyć zwiększeniu bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w Polsce.
II. Ograniczenie kontroli w przedsiębiorstwach – ustawa radykalnie zmienia zasady prowadzenia kontroli i porządkuje jej system, co pozytywnie ma wpłynąć nie tylko na rozwój przedsiębiorczości, zwiększając swobodę ich działalności, ale także na wizerunek i autorytet państwa w społeczeństwie.
Ad. I.
• Działalność gospodarcza bez rejestracji – Obecnie działalność gospodarczą można rozpocząć dopiero po uzyskaniu wypisu z ewidencji działalności gospodarczej poświadczającej rejestrację firmy. Niestety, załatwianie formalności i oczekiwanie na urzędowe formalności trwa teraz nawet całe tygodnie. Zaproponowane w nowelizacji SDG rozwiązanie uniezależni od siebie stan faktyczny – rozpoczęcie prowadzenia własnego, prywatnego biznesu, od stanu prawnego – urzędowego zarejestrowania przedsiębiorstwa. Zainteresowany rozpoczęciem działalności ma zgłosić tylko ten fakt a resztę formalności mają za niego załatwić urzędnicy.
• „Jedno okienko” - umożliwi przedsiębiorcy składanie jednego wniosku (tzw. wniosek zintegrowany) rejestrującego działalność gospodarczą, zamiast czterech dotychczasowych i bardzo wielu różnych załączników oraz zaświadczeń. Wniosek, ten będzie można składać również elektronicznie. Zakładanie firmy, w przeciwieństwie do stanu obecnego, ma być bezpłatne. „Jedno okienko” będzie rozwiązaniem przejściowym, przygotowującym urzędy i przedsiębiorców do wprowadzenia zasady „zero okienka”.
• „Zero okienka” – to system, który pozwoli na założenie firmy przez Internet, bez konieczności wizyty w jakimkolwiek urzędzie. Proces rejestracji będzie szybki i prosty:
1. Przedsiębiorca wypełnia jeden wniosek, tzw. wniosek zintegrowany.
2. Składa go przez Internet lub w dowolnym urzędzie gminy, także w formie papierowej; dzięki temu rejestracja odbywa się natychmiast, bez zbędnej zwłoki.
3. System informatyczny przekazuje dane urzędom zajmującym się rejestracją działalności gospodarczej.
4. Organy administracji publicznej będą zobowiązane korzystać z danych zawartych w ewidencji i nie będą mogły żądać od przedsiębiorcy zaświadczeń o wpisie do ewidencji, ani innych dokumentów, które będą mogły samodzielnie pobierać z bazy informatycznej CEIDG.
Informacje z wypełnionych przez firmy wniosków będą gromadzone w systemie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Będzie to ogólnodostępna i bezpłatna platforma informatyczna, zawierająca informacje o firmach, zintegrowana z centralną ewidencją i bazami danych innych organów państwa. Obejmie podstawowe informacje o przedsiębiorstwie i jego statusie prawnym.
CEIDG ułatwi ponadto zdobywanie informacji o innych firmach poprzez co zwiększy bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, przyspieszy też wzajemne kontakty przedsiębiorców, ułatwiając wymianę handlową między firmami działającymi w różnych częściach kraju i zagranicą.
Ad. II. Ograniczenie kontroli. Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w rewolucyjny sposób zmienia przepisy regulujące przeprowadzanie kontroli działalności gospodarczej, zmieniając pod tym kątem ok. 60 ustaw. Projekt prezentuje zupełnie nowe podejście do przeprowadzania kontroli w firmach. Fundamentalna zmiana dotyczy przede wszystkim określenia przedmiotu kontroli - ustawa wskazuje, że nie powinien być nim przedsiębiorca, a jedynie wykonywana przez niego działalność gospodarcza. Główne nowości dotyczące kontroli w firmach, to m.in.:
1. Obowiązek zawiadomienia o kontroli – wprowadza się obowiązek zawiadamiania o zamiarze przeprowadzenia kontroli na co najmniej 7 dni przed kontrolą. Kontrola ma się odbyć w ciągu tego terminu – tj. nie wcześniej, niż po 7 dniach od zawiadomienia i nie później niż w ciągu 30 dni. Jeśli się nie odbędzie należy wyznaczyć nowy termin zawiadamiając o tym przedsiębiorcę.
2. Obowiązek informowania o prawach przedsiębiorcy – przeprowadzający kontrolę będą musieli przed przystąpieniem do czynności kontrolnych poinformować przedsiębiorcę o jego prawach i obowiązkach. Kontrolujący będą musieli także uzasadniać podejmowanie niektórych czynności kontrolnych w książce kontroli, czego nie było do tej pory.
3. Sprzeciw przedsiębiorcy - przedsiębiorca będzie miał prawo do sprzeciwu wobec miejsca, czasu, trybu i sposobu kontrolowania jego firmy. Sprzeciw będzie wstrzymywał kontrolę do czasu rozpatrzenia sprzeciwu przez wyższą instancję. Jest to całkowicie nowy instrument – dotychczas osoby prowadzące działalność gospodarczą nie dysponowały żadnymi środkami prawnymi, które służyłyby ochronie ich interesów w przypadku prowadzenia kontroli z łamaniem prawa.
4. Skrócenie czasu trwania - kontrole w przedsiębiorstwach zostaną skrócone w zależności od wielkości firmy i tak - do 2 tygodni w przypadku mikroprzedsiębiorstw, do 3 tygodni dla małych firm, do 4 tygodni dla średnich i do 8 tygodni dla dużych firm. Chodzi o łączny czas kontroli tej samej instytucji kontrolnej w określonym przedsiębiorstwie w danym roku kalendarzowym
5. Kontrole jednoczesne - ustawa zakazuje jednoczesnego prowadzenia więcej niż jednej kontroli u tego samego przedsiębiorcy przez różne instytucje kontrolne w tym samym czasie.
6. Kontrola niezgodna z prawem - w przypadku bezprawnej kontroli, urząd będzie narażony na sankcje, m.in. odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa i samych kontrolerów, a zebrane podczas takiej kontroli dowody nie będą mogły być wykorzystane w żądnym postępowaniu administracyjnym, podatkowym, karnym lub karnoskarbowym przeciwko kontrolowanemu przedsiębiorczy. Zasada ta ma doprowadzić do profesjonalizacji procedur kontrolnych i zdyscyplinowania pracowników instytucji kontrolnych.